zondag 28 juni 2015

Geboortekaartjes Muizen

Nu is het altijd vervelend als iemand overlijdt, maar mijn oud-tante To had een respectabele leeftijd. En bij een afscheidsdienst komen weer de mooie herinneringen naar boven. Over hoe ze een sterke en creatieve vrouw was geweest.
Zo stonden daar ook twee meisjes, vrouwen ondertussen eigenlijk, op viool en dwarsfluit hun eer te bewijzen aan die tante die vroeger een soort 'lease oma' voor ze was.
In de tijd dat ze geboren werden, 18 en 21 jaar geleden, kwam hun vader Jakob Muis geregeld voor zijn werk bij Joost langs. De band werd zo goed dat Joost voor zijn dochters Greta en Hannah deze twee unieke geboortekaartjes maakte. De ooievaar komt langs om iets moois te brengen op huisnummer 2.
En zo hield ik aan mijn creatieve oud tante nog een extra creatieve herinnering over.

woensdag 17 juni 2015

Joost in Panel bij de "Amsterdam Comics Conference" op 3 juli

Van 1-3 juli is een internationale comics conferentie op de Universiteit van Amsterdam. Er wordt vanuit verschillende culturele disciplines zoals literatuur en geschiedenis een link gelegd naar de stripkunst. Drie dagen met internationale sprekers en panel discussies. Op 3 juli in de middag zal Joost in een panel plaats nemen over comics als cultureel erfgoed.

Nieuwe serie illustraties in MIT Technology Review

Ongetwijfeld geïnspireerd door de illustraties die Joost regelmatig maakt voor The New Yorker is hij gevraagd voor een serie illustraties verschenen bij een artikel van David Rotman in het MIT Technology Review.
In het artikel gaat het over de toenemende robotisering van de economie en de impact hiervan op werk. Wordt al het werk straks alleen nog maar gedaan door robots? Of is dat zwaar overdreven en verdwijnt er wel werk door robots en computers, maar komt daar ook ander werk voor in de plaats. Die verwachting wordt wel gewekt in het artikel, maar ook de vraag is wel of er genoeg werk zal overblijven.
Het is moeilijk in de toekomst te kijken. Je kunt zat voorbeelden noemen van arbeid die verdwijnt door automatisering. Anderzijds moest de koffiejuffrouw plaats maken voor de koffie 'machine', maar ondertussen willen we allemaal speciale koffie en floreren koffiebars zoals Starbucks, waar alles weer met mensenhanden wordt bereidt!
De toenemende welvaartskloof is alleen te dichten als we de winst van het inzetten van die automatisering eerlijk gaan verdelen (zodat we die lekkere koffie kunnen betalen). Vandaar de titel van het artikel 'Who will own the robots?'
Meer illustraties in het artikel. En dan schrijf ik dit alles luisterend naar 'I ain't no robot' van mijn favoriete Haarlemse band Gotcha, Back-To-The-Moon :-)

woensdag 10 juni 2015

Wat hoogtepunten uit het interview met Nop Maas over Nescio

Een verslag van een avond in Atheneum Boekhandel Haarlem waarin literatuurhistoricus Nop Maas een hele serie scherpe vragen op Joost wist af te vuren.
Zo'n boek illustreren begint gewoon met iets heel simpels eigenlijk, eerst eens lezen. Om de tekst vervolgens in Swarte teken 'taal' een kloppend geheel te laten worden neemt Joost graag de hele vormgeving voor zijn rekening. Zo sprak hij deze avond niet alleen over wat de illustraties vertellen, maar ook over het verschil in aanpak bij ieder van de inmiddels vier geïllustreerde werken van Nescio (uitspreken als [nessio] zo vertelt Maas). In zijn gekozen aanpak zitten veel meer vrijheden dan bij het letterlijk verstrippen van een boek, zoals Dick Matena met De Avonden deze nieuwe vorm op de kaart heeft gezet. Dat verstrippen zal Joost niet snel doen.

Mene Tekel; gewogen en te licht
bevonden
De Uitvreter gaat over Japi die eigenlijk om het leven heen draait in een pirouette en uiteindelijk zelfmoord pleegt. Daarom werd dit boekje een flipper boekje waarin Japi over de bladzijdes heen een rondje draait en uiteindelijk neer valt. Zijn ontwerpen zijn getoetst bij Nescio kenners Lieneke Frerichs en wijlen Enno Endt. En hoewel zij misschien liever Kurt Löb als illustrator hadden gehad, was Joost zijn aanpak gelukkig ook goed.

De eerste drie boeken zijn complete verhalen, daar waar Mene Tekel een verzameling korte verhalen bevat. Daarom nu weer een andere vormgeving waarin voor, na en waar mogelijk in het verhaal een illustratie werd gemaakt. Veel meer dan in de eerdere boeken dus, 24 deze keer. Per tekening van ongeveer een dag werk en maar 1/3 effectieve teken tijd per week heeft het zo'n 3 maanden gekost om dit boekje te illustreren en vorm te geven.

De typografie als onderdeel van die vormgeving heeft ook flink wat aandacht gekregen. Naast het bijzondere lettertype Bodoni zijn de titel van de verhalen door Joost zelf ontworpen. Op de foto's het papier met de originele getekende en met kroontjespen geïnkte letters. Daarbij gaat veel tijd zitten in het vinden van de juiste
 vlakvulling om niet te grote witte vlekken te laten ontstaan. De A na een L is volgens Joost de moeilijkste combinatie en vandaar dat de L van Een Lange Dag een heel kort liggend streepje heeft.

Joost had veel originele schetsen en tekeningen meegenomen om onder andere te kunnen vertellen over het ontstaan van een goede tekening. Zo zie je op de foto 4 schetsen van Sam die steeds iets strakker worden. Omdat rechtshandigen een afwijking in perspectief kunnen hebben trekt Joost de tekening ook in spiegelbeeld over om zo die oneffenheden glad te strijken.

Hoewel er flink wat tijd gaat zitten in de details van iedere tekening gaat er soms wel eens iets mis. Zo vond Nop dat de 'agent met stok' op pagina 26 toch beter een wapenstok dan wandelstok in zijn hand kon hebben. Toch zijn de meeste tekeningen zorgvuldig uitgedacht met veel historisch besef, zoals de kar met doodskisten die "in de kruk van z'n handkar" werd getrokken.

De avond eindigde met een kleine voordracht door Nop uit Een lange dag "In den laten middag zaten we aan den driesprong in Overveen achter onze borreltjes,..." Een borreltje kan op die plek na al die jaren nog steeds.

woensdag 3 juni 2015

Interview door Nop Maas bij te wonen op 10 juni

Het zijn drukke tijden met zo'n nieuwe uitgave van Nescio. Zo kun je na de signeersessie bij H. de Vries Boeken op woensdag 10 juni om 19.30 aanwezig zijn bij een interview door literatuurhistoricus Nop Maas bij Atheneum Boekhandel, ook in Haarlem. Naast dat Nop Maas de 3-delige biografie van Gerard Reve schreef, komt van zijn hand ook de uitgave 'de archeologie van het Nederlandse stripverhaal'. De combinatie van een oud schrijver als Nescio en de tekeningen van Swarte zal voor Maas voldoende stof tot goede vragen voor het interview opleveren neem ik aan. Entree 5 euro.

maandag 1 juni 2015

"Ons hoofd is rond om onze gedachten de gelegenheid te geven van richting te veranderen"

Bavink en Lien, met vierkant en rond hoofd
En dat in tegenstelling tot sommige personen met vierkante hoofden, die zijn een stuk rechtlijniger.
De titel van dit bericht is een citaat van Francis Picabia dat Joost aanhaalt in een interview met het Leesplein van De Bibliotheek. Het interview gaat dus over Mene Tekel en de eerdere werken van Nescio die Joost illustreerde. Een leuk interview waarin het oude lettertype Bodoni langs komt, dat Joost gebruikte om de hele vormgeving kloppend te maken. Ook dit speciale idee van Nescio is de herhaling waard; "Register van alle nuttelooze zaken die afgeschaft moesten worden". Heel herkenbaar en iedereen zou, privé en op het werk, wel wat meer regeltjes in dat register mogen bijschrijven.
Het Bodoni lettertype
Het lezen en kijken waard dus weer dit nieuwe boek.